O tym, jak Czesław Miłosz czytał „Poemat o mowie polskiej”

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: gru 18, 2022
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.10.6
Słowa kluczowe:
Czesław Miłosz, Mieczysław Jastrun, socialist realism, Parisian Kultura, Poemat o mowie polskiej Czesław Miłosz, Mieczysław Jastrun, socrealizm, paryska „Kultura”, Poemat o mowie polskiej

Main Article Content

Robert Mielhorski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-8655-1828

Abstrakt

W artykule zaprezentowana została recepcja socrealistycznego tomu poezji Mieczysława Jastruna, zatytułowanego Poemat o mowie polskiej - z punktu widzenia przebywającego na emigracji Czesława Miłosza. Jego szkic recenzyjny stanowi nie tylko komentarz do tej właśnie książki, ale i na jej podstawie ukazuje zasadnicze cechy tworzonej w latach 1949-1953 liryki „pozytywnej”. Autor artykułu wskazuje na trzy zasady, które organizują wypowiedź Miłosza. Są to kolejno: zasada pozornej identyfikacji, zasada pożądanego obiektywizmu i zasada ambiwalencji ocen. Refleksja nad tekstem Miłosza dla porządku wykładu poprzedzona jest ogólną charakterystyką Poematu… oraz komentarzem do jej odbioru krytycznego w latach pięćdziesiątych XX wieku.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Mielhorski , Robert. 2022. „O Tym, Jak Czesław Miłosz Czytał «Poemat O Mowie polskiej»”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 10 (grudzień):71-91. https://doi.org/10.24917/23534583.10.6.
Numer
Tom 10 (2022): Kwalifikacje poetyki (substancje, funkcje, innowacje, recepcje)
Dział
Studia i szkice
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Robert Mielhorski - Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Robert Mielhorski – dr hab., prof. UKW, kierownik Katedry Literatury Polskiej i Rosyjskiej, autor książek: Strategie i mity nowoczesności (Brzękowski, Lipska i inni) (Toruń 2008), „zawsze niezakończona przeszłość”. Dzieciństwo i jego sąsiedztwa w poezji polskiej drugiej połowy XX wieku (Bydgoszcz 2017), Od Mieczysława Jastruna do Jerzego Broszkiewicza, czyli pisarz i jego dzieło wobec uwarunkowań nowoczesności (Bydgoszcz 2018); współredaktor tomów: Poznawanie Kazimierza Hoffmana. Filozoficzno-kulturowe źródła i konteksty (Bydgoszcz 2011), Marian Hemar wczoraj i dziś (Bydgoszcz 2012), Krytyka po przełomie. Wybrane problemy z dwudziestopięciolecia 1989–2014 (Bydgoszcz 2016), Egzystencja, metafizyka i kultura w pisarstwie Kazimierza Świegockiego (Łódź 2018), Krytyka towarzysząca, krytyka pokoleniowa: od Młodej Polski po koniec XX wieku (Bydgoszcz 2019).

Bibliografia

Błoński Jan, Bieguny poezji, w: tegoż, Odmarsz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978, s. 197–210.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dąbrowski Mieczysław, Literatura polska 1945–1995. Główne zjawiska, Wydawnictwo Trio, Pułtusk 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fiut Aleksander, Prawicowe dyskursy krytyczne wobec twórczości Czesława Miłosza, w: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, red. Dorota Kozicka, Tomasz Cieślak-Sokołowski, TAiWPN Universitas, Kraków 2007, s. 141–150.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Flaszen Ludwik, Uwagi o poezji Jastruna, „Życie Literackie” 1952, nr 42, s. 11, 14. Grodziński Łukasz, Mieczysława Jastruna ucieczka przed
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

socrealizmem, w: Socrealizm.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fabuły – komunikaty – ikony, red. Krzysztof Stępniak, Magdalena Piechota, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006, s. 611–622.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jarosiński Zbigniew, Nadwiślański socrealizm, Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk), Warszawa 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jastrun Mieczysław, Pamięć i milczenie, z rękopisów przygotował do druku Andrzej Lam, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jastrun Mieczysław, Poemat o mowie polskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1952.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jastrun Tomasz, Dom pisarzy w czasach zarazy. Iwicka 8A, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lipiński Jan, Dwa tomy poezji Jastruna, „Dziś i Jutro” 1954, nr 14, s. 4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mazur Daria, Realizm socpaxowski – próba charakterystyki (Refleksje nad „krytyką syzyfową”), w: Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony, red. Krzysztof Stępniak, Magdalena Piechota, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006, s. 547–560.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miłosz Czesław, Do Tadeusza Różewicza, poety, w: tegoż, Poezje, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1988, s. 153–155.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miłosz Czesław, Nie, „Kultura” (Paryż) 1951, nr 5, s. 3–13.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miłosz Czesław, O wierszach Jastruna, „Kultura” (Paryż) 1953, nr 9, s. 32–44.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miłosz Czesław, Traktat poetycki, w: tegoż, Poezje, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1988, s. 205–242.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pogonowska Anna, W sprawie poezji, „Dziś i Jutro” 1953, nr 45, s. 7.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Przyboś Julian, Sytuacje liryczne. Wybór poezji, wstęp Edward Balcerzan, wybór Edward Balcerzan, Anna Legeżyńska, komentarze Anna Legeżyńska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pyszny Joanna, „Sprawa Miłosza”, czyli poeta w czyśćcu, w: Wiary i słowa, red. Adam Poprawa, Andrzej Zawada, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1994, s. 273–307.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sandauer Artur, Czas oswojony (Rzecz o Mieczysławie Jastrunie), w: tegoż, Poeci czterech pokoleń, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977, s. 220–235.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sierocka Krystyna, Dyskusja nad książką „O poezji Mieczysława Jastruna”, „Pamiętnik Literacki” 1955, nr 2, s. 662–663.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sławiński Janusz, Grzechy główne krytyki, „Twórczość” 1956, nr 2, s. 174–179.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Trznadel Jacek, Liryka humanizmu socjalistycznego, w: Szkice o literaturze współczesnej, red. Ryszard Matuszewski, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1954, s. 206–219.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Trznadel Jacek, O poezji Mieczysława Jastruna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1954.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Woźniak-Łabieniec Marzena, Strategie literackie wobec zapisu cenzury. Czesław Miłosz w krajowej prasie i poezji w latach pięćdziesiątych, „Napis” 2009, nr 15, s. 311–326.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zagórski Jerzy, Poezja kamienna i dyskretna, „Tygodnik Powszechny” 1946, nr 25, s. 6.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Netografia
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mieczysław Jastrun o Czesławie Miłoszu (1955–1981), magazyn „Zapisz”, 12.09.2020, https://zapisz.blog/2020/09/12/mieczyslaw-jastrun-o-czeslawie-miloszu-1955-1981/ (dostęp: 28.06.2021).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##