Utopia bez człowieka Modernistyczne ucieczki z antropocenu (Liryka Młodej Polski)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest młodopolskiej wizji człowieka i próbom jego wyrugowania ze świata. Rozpoznaje i analizuje oscylację od zachwytu nad ludzką potencjalną mocą (Leopold Staff, Adam) do znużenia wszechobecnością człowieka, jego niezbywalnym wpływem na rzeczywistość i tym samym do poszukiwań takiego czasu i miejsca, przed antropocenem, gdzie nie będzie człowieka w ogóle (Kazimierz Tetmajer, Ta trawa…, Muszla). Intepretuje także próby dostrzeżenia innych od człowieka podmiotów mówiących. Pokazuje związek utopii bez człowieka z momentem wykształcania się ludzkiego podmiotu, a także z symbolistycznym językiem wyrażania.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Bednarek Joanna, Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta, Warszawa 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Braidotti Rossi, Po człowieku, przekład J. Bednarek, A. Kowalczyk, przedmowa do polskiego wyd. J. Bednarek, Warszawa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna Miłość w posągach. Piękno efeba [w:] taż, Złotnik i śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu, Kraków 2009, s. 155-177.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna, „Gdybym przespał aż do ranka…” Miciński - (Szymanowski) - Iwaszkiewicz [w:] Tadeusz Miciński i ludzie epoki. Studia, red. M. Bajko, J. Ławski, U.M. Pilch, Białystok 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna, Mityzacja baśni. Baśń w twórczości Tadeusza Micińskiego [w:] taż, Baśń w literaturze Młodej Polski, Kraków 1996, s. 159-197.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna, Młodopolski heroizm - fantazmaty męskości [w:] taż, Sprzeczne żywioły. Młoda Polska i okolice, Kraków 2013, s. 181-194.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna, Muszla - młodopolska elegia dzieciństwa [w:] Poezja Kazimierza Tetmajera. Interpretacje, dz. cyt, s. 163-178.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Czabanowska-Wróbel Anna, Wyobraźnia akwatyczna Młodej Polski [w:] też, Sprzeczne żywioły. Młoda Polska i okolice, dz. cyt, s. 13-52.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Fiedorczuk Julia, Cybrog w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Filipowicz Anna, (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocenu, Gdańsk 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Ganowicz-Bączyk Anita, Ekofilozoficzna interpretacja pozytywizmu, „Seminare” 2018, nr 1, s. 45-56.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gutowski Wojciech, Między antyidyllą a inicjacją. O „Ziemi dziewiczej” Leopolda Staffa [w:] tenże, Między inicjacją a nicością. Studia i szkice o literaturze modernizmu, Bydgoszcz 2013, s. 466-486.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gutowski Wojciech, Mit - Eros - Sacrum. Sytuacje młodopolskie, Bydgoszcz 1999;
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gutowski Wojciech, Młodopolskie dialogi (z) nocą [w:] tenże, Między inicjacją a nicością. Studia i szkice o literaturze modernizmu, dz. cyt., s. 155-205.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gutowski Wojciech, Młodopolskiej poezji kłopoty z nieskończonością (Kazimierz Tetmajer, Leopold Staff, Tadeusz Miciński) [w:] tenże, W splątanej tkaninie stuleci… O literaturze polskiej kulturowego przełomu, Białystok 2020, s. 75-125.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gutowski Wojciech, Natura jako źródło i medium sacrum [w:] tenże, Z próżni nieba ku religii życia. Motywy chrześcijańskie w literaturze Młodej Polski, Kraków 2001, s. 63-71.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Klich Aleksandra, Pomiędzy antynomią i dopełnieniem. (Z dziejów pojęć „natura” i „przyroda” w świadomości kulturowej Młodej Polski) [w:] Stulecie Młodej Polski, pod red. M Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995, s. 187-198.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kolbuszewski Jacek, Krajobrazy Młodej Polski, [w:] Stulecie Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995, s. 153-168.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kołodziej Dorota, Braci mniejszych większy sens. Zwierzę w wierszach Georga Trakla i Bolesława Lesmiana, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” Literaturoznawstwo, nr 6/2020 Mity - stereotypy - uprzedzenia, s. 171-189.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Konczal Agata Agnieszka, Antropologia lasu. Leśnicy a percepcja i kształtowanie wizerunków przyrody w Polsce, Warszawa 2017
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kuźma Erazm, Bestiaria młodopolskie [w:] Stulecie Młodej Polski, dz. cyt., s. 169-186.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Literacka symbolika zwierząt, pod red. A. Martuszewskiej, Gdańsk 1993.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Marzec Andrzej, Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Warszawa 2021
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Miciński Tadeusz, Wybór poezji, wstęp i oprac. W. Gutowski, Kraków 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Między przyrodoznawstwem a humanistyką: przestrzenie kultury polskiego pozytywizmu, red. M. Gloger, T. Sobieraj, Warszawa 2016;
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Miklaszewska Justyna, Antyutopia w literaturze Młodej Polski, Wrocław 1988.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nycz Ryszard, Tropy „ja”. Koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia [w:] tenże, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Kraków 1997, s. 87-118.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Piechota Dariusz, Pozytywistów spotkania z naturą. Szkice ekokrytyczne, Gdańsk 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Piechota Dariusz, Wątki ekologiczne w prozie modernistów, „Porównania” 2021, nr 2, s. 79-96.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pilch Urszula M., „Życie nad nim otwarte trzymało ramiona”. Witalizm w młodopolskiej liryce [w:] Młodopolski witalizm, modernistyczne witalizmy, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel i U.M. Pilch, Kraków 2016, s. 133-154.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Podraza-Kwiatkowska Maria, „Homo militans” i „homo faber”. O nurcie heroicznym w literaturze Młodej Polski [w:] tejże, Somnambulicy - dekadenci - herosi. Studia i eseje o literaturze Młodej Polski, Kraków 1985, s. 117-146.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Próchniak Paweł, Leśmian: cienistość istnienia [w:] tenże, Modernizm: ciemny nurt. Studia z dziejów poezji, Kraków 2011, s. 53-66.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Przerwa-Tetmajer Kazimierz, Poezje, Warszawa 1980.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rogatko Bogdan, Utopia Młodej Polski, Łódź 1972.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Rymkiewicz Jarosław Marek, Myśli różne o ogrodach. Dzieje jednego toposu, Warszawa 1968.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Sikora Ireneusz, Przyroda i wyobraźnia. O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski, Wrocław 1992.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Skwirut Daniel, „Kiedy człowiek stanie się Bogiem”. O dwóch motywach w „Adamie” Leopolda Staffa [w:] Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje, Kraków 2005, s, 343-360.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Sobieraj Tomasz, W służbie prawdy i postępu. Ideał antropologiczny uczonego (mężczyzny) we wczesnej publicystyce „Przeglądu Tygodniowego” [w:] Pozytywiści warszawscy. „Przegląd Tygodniowy” 1866 - 1876, red. A. Janicka, Białystok 2015, s. 165-178.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Staff Leopold, Poezje zebrane, Warszawa 1967, t. 1.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stala Marian, Człowiek z właściwościami. (W kręgu antropologicznej problematyki Młodej Polski) [w:] Stulecie Młodej Polski, dz. cyt., s. 135-152.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szaj Patryk, Antropocen i kapitałocen. W poszukiwaniu fuzji horyzontów, „Porównania” 2021, 2, s. 371-386.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tabaszewska Justyna, Jedna przyroda czy przyrody alternatywne. O pojmowaniu i obrazach przyrody w polskiej poezji, Kraków 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Ubertowska Aleksandra, Krajobraz po katastrofie: natura, historia, reprezentacja [w:] Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt, pod red. A. Ubertowskiej, D. Korczyńskiej-Partyki, Ewy Kuliś, Olsztyn 2019, s. 7-19.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Włodarczyk Jarosław, Tetmajerowskie credo - o wierszu Ta trawa, której nikt nie kosi, [w:] Poezja Kazimierza Tetmajera. Interpretacje, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel, P. Próchniaka. M. Stali, Kraków 2003, s. 91-102.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Wyka Marta, Zapomniana forpoczta - czyli o liryce Józefa Ruffera [w:] J. Ruffer, Wybór poezji, wybór i oprac. M. Wyka, Kraków 1985, s. 5-28.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zawadzki Andrzej, Autor. Podmiot literacki [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006, s. 217-248.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, pod red. A. Barcz i D. Łagodzkiej, Warszawa 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##