Po człowieku? „Wizyta” Olgi Tokarczuk jako narracja antropoceniczna

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: cze 30, 2023
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.11.20
Słowa kluczowe:
Olga Tokarczuk, The Visit, clone, human, Anthropocene Olga Tokarczuk, Wizyta, klon, człowiek, antropocen

Main Article Content

Iwona Gralewicz-Wolny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0001-5508-9805

Abstrakt

W artykule zaproponowano interpretację opowiadania Olgi Tokarczuk Wizyta, wktórym pisarka sportretowała epokę człowieka w kostiumie futurystycznej społeczności klonów. Ukazany przez noblistkę w krzywym zwierciadle antropocen jawi się jako mieszanina opartych na języku, obrazie i ciele dyskursów, zderzonych z egocentrycznym, introwertycznym profilem osobowościowym bohaterek utworu. W kontekście myśli posthumanistycznej (R. Braidotti, D. Haraway, T. Morton) ta złożoność staje się, paradoksalnie, warunkiem przetrwania ludzkości.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Gralewicz-Wolny, Iwona. 2023. „Po człowieku? : «Wizyta» Olgi Tokarczuk Jako Narracja Antropoceniczna”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 11 (czerwiec):313-25. https://doi.org/10.24917/23534583.11.20.
Numer
Tom 11 (2023): Języki antropocenu
Dział
Studia i szkice
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Iwona Gralewicz-Wolny - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Iwona Gralewicz‑Wolny – doktor habilitowana, profesor UŚ, pracuje w Instytucie Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Badaczka i interpretatorka polskiej literatury współczesnej oraz literatury dla dzieci i młodzieży. Ostatnio opublikowała: Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019) – wspólnie z Beatą Mytych‑Forajter, oraz Na tropie. 21 przygód ze współczesną książką poetycką (TAiWPN Universitas, Kraków 2021).

Bibliografia

Bauman Zygmunt, Retrotopia. Jak rządzi nam przeszłość, przeł. Karolina Lebek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bińczyk Ewa, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Braidotti Rosi, Po człowieku, przeł. Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk, przedmowa do wyd. pol. Joanna Bednarek, Warszawa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Derrida Jacques, Wrogościnność, przeł. Anastazja Dwulit, w: Wrogościnność: podejmowanie obcych, Muzeum Sztuki, Łódź 2010, s. 6–23.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fiedorczuk Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Grzela Remigiusz, Olga Tokarczuk z Nagrodą Nobla. Żyć poza centrum. https://zwierciadlo.pl/kultura/219878,1,olga-tokarczuk-z-nagroda-nobla-zyc-poza-centrum.read [dostęp: 2022/02/16].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Haraway Donna, Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych, przeł. Sławomir Królak, Ewa Majewska, „Przegląd Filozoficzno-Literacki, 2003, nr 1, s. 49–87.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Irigaray Luce, Ku wzajemnej gościnności, przeł. Katarzyna Szopa, „Opcje” 2016, nr 3, s. 18–29.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Juraszek Dawid, Antropocen dla początkujących. Klimat, środowisko, pandemie w epoce człowieka, Fundacja Liberté!, Łódź 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Legeżyńska Anna, Młynek do kawy i inne modele kosmosu, „Polonistyka” 1998, nr 2, s. 115–117.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Łotman Jurij, O semiotyce pojęć „wstyd” i „strach” w mechanizmie kultury (Tezy), przeł. Jerzy Faryno, w: Semiotyka kultury, wybór i oprac. Elżbieta Janus, Maria Renata Mayenowa, przedmowa Stefan Żółkiewski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977, s. 171–174.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marcela Mikołaj, Miłuj klona swego jak siebie samego. Klonowanie a narcyzm w „Wizycie” Olgi Tokarczuk, „Teksty Drugie” 2019, nr 5, s. 139–154.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marzec Andrzej, Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marzec Andrzej, Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

O’Connell Mark, Być maszyną. Przygody wśród cyborgów, utopistów, hakerów i futurystów w ich skromnych staraniach, by rozwiązać problem śmierci, przeł. Aleksandra Małecka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Padoł Emilia, Olga Tokarczuk: ja już jestem takim trochę robotem (wywiad), https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/olga-tokarczuk-ja-juz-jestem-takim-troche-robotem-wywiad/6zknwet [dostęp: 2022/03/18].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Radkowska-Walkowicz Magdalena, Sztuczna kobieta, w: tejże, Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 243–305.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szopa Katarzyna, Współdzielić świat. Gościnność różnicy płciowej w filozofii Luce Irigaray, w: Dyskursy gościnności. Etyka współbycia w perspektywie późnej nowoczesności, red. Adam Dziadek, Monika Glosowitz, Dawid Kujawa, Katrzyna Szopa, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2018, s. 57–74.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk Olga, Palec w soli, czyli krótka historia mojego czytanie, w: tejże, Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020, s. 93–113.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk Olga, Prawiek i inne czasy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk Olga, Wizyta, w: tejże, Opowiadania bizarne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018, s. 67–85.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ubertowska Aleksandra, Pisanie antropocenu z wnętrza grzybni. O prozie Olgi Tokarczuk, w: tejże, Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2020, s. 304–321.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##