Paranoiczne zerwania, wspólnotowe przywrócenia – teatralna metaforyka w teoriach queerowych

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: gru 20, 2019
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.7.12
Słowa kluczowe:
queer studies, performativity, performance, affect, aesthetics queer studies, performatywność, performans, afekt, estetyka

Main Article Content

Katarzyna Trzeciak
Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt

W społecznych i literaturoznawczych teoriach queerowych metaforyka teatralna określa ontologiczne i epistemologiczne podstawy badawcze oraz ich przedmioty. W źródłowej dla badań teorii płci Judith Butler performans i performatywność funkcjonują jako centralne pojęcia konstruktywistycznego rozumienia tożsamości. Celem niniejszego artykułu jest przyjrzenie się przemianom, jakim podlegają w zróżnicowanych dyskursach queer studies konteksty i słowniki teatralne. Główną osią są queerowe praktyki interpretacji tekstów kultury, których ewolucja ukazuje emancypacyjną i wspólnotową funkcję teatralizacji języków teoretycznych, pozwalających na wykorzystanie scenicznej estetyki do lektur afektywnych i naprawczych.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Trzeciak, Katarzyna. 2019. „Paranoiczne Zerwania, wspólnotowe przywrócenia – Teatralna Metaforyka W Teoriach Queerowych”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 7 (grudzień):164 –178. https://doi.org/10.24917/23534583.7.12.
Numer
Tom 7 (2019): Retoryczność (w) teorii. Teatr i Kosmos jako metafory w dyskursie literaturoznawczym
Dział
Studia i szkice

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Katarzyna Trzeciak - Uniwersytet Jagielloński

Krytyczka i badaczka literatury, doktor literaturoznawstwa. Asystentka w Katedrze Krytyki Współczesnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się nowoczesnymi i ponowoczesnymi estetykami, związkami literatury i sztuk przestrzennych, teoriami krytycznymi XX i XXI wieku oraz materialistycznie zorientowanymi badaniami sztuki i kultury. Autorka między innymi monografii Posągi i utopie. Rzeźba jako metafora nowoczesnej formy artystycznej, podmiotowości i politycznej wspólnoty (2018) oraz tekstów poświęconych relacjom rzeźby i literatury. Laureatka konkursu NCN PRELUDIUM, stypendystka MNiSW za wybitne osiągnięcia naukowe. Obecnie wykonawczyni w projektach „Konstelacje krytyczne. Strategie krytyki literackiej” (NPRH) i „Miasto Idealne – pierwsze lata Nowej Huty na fotografiach Wiktora Pentala i Henryka Makarewicza” (MKiDN). Współredaktorka podcastu krytycznoliterackiego „Book’s not dead”: https://soundcloud.com/booksnotdead. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym” i z miesięcznikiem „Nowe Książki”.

Bibliografia

Alphen van Ernst, Bal Mieke, Introduction, w: The Rhetoric of Sincerity, red. Ernst van Alphen, Mieke Bal, Carel Smith, Stanford University Press, Stanford 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Balejko Dariusz K., Teatr ról płciowych. Teorie o performatywnym charakterze tożsamości płciowej oparte na filmie Jennie Livingston „Paris Is Burning” oraz tekstach teoretycznych Judith Butler, w: Gender w humanistyce, red. Małgorzata Radkiewicz, Wydawnictwo Rabid, Kraków 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bednarek Joanna, Ciotka przegnie – normals zbiegnie (co robi kamp i do kogo należy), http://wakat.sdk.pl/ciotka-przegnie-normals-zbiegnie-co-robi-kamp-i-do-kogo- -nalezy/#_ednref (dostęp:28.09.2018).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Butler Judith, Bodies that Matter. On the Discursive Limits of “Sex”, cyt. za: Marissia Fragkou, Theatrical Representations. Gender Performativity, Fluidity and Nomadic Subjectivity in Phyllis Nagy’s “Weldon Rising” and “The Strip”, s. 2, http://www.scottishwordimage.org/debatingdifference/FRAGKOU.pdf (dostęp: 28.09.2018)
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Butler Judith, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, przeł. Karolina Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Butler Judith, Zapisy na ciele. Wywrotowe odgrywanie, przeł. Krystyna Kłosińska, Krzysztof Kłosiński, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006, s. 524–529.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Czapliński Przemysław, Kamp – gry antropologiczne, „Teksty Drugie” 2012, nr 5, s. 11–32.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Domańska Ewa, Zwrot performatywny we współczesnej humanistyce, „Teksty Drugie” 2007, nr 5, s. 48–61.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Edelman Lee, Przyszłość to dziecinne mrzonki, przeł. Tomasz Sikora, w: Teorie wywrotowe, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Freedman Barbara, Frame-Up. Feminism, Psychoanalysis, Theatre, w: Performing Feminisms. Feminist Critical Theory and Theatre, red. Sue Ellen Case, The Johns Hopkins University Press, Baltimore – London 1990.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gawron Agnieszka, Samotność czy wspólnota? – ambiwalentny wymiar kampu, „Ruch Filozoficzny” 2015, nr 3, s. 113, http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/RF/article/viewFile/11029/10063 (dostęp: 28.09.2018).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hall Donald E., Queer Theories, Palgrave Macmillan, New York 2003. Kochanowski Jacek, Spektakl i wiedza. Perspektywa społecznej teorii queer, Wydawnictwo Wschód–Zachód, Łódź 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kosofsky Sedgwick Eve, Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo: masz paranoję i pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie, przeł. Magda Szcześniak, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, s. 24, http://widok.ibl.waw.pl/index.php/ one/article/view/184/299/ (dostęp: 28.09.2018).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kosofsky Sedgwick Eve, Touching Feeling. Affect, Pedagogy, Performativity, Duke University Press, Durham 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kosofsky Sedgwick Eve, Wstyd, teatralność i queerowa performatywność. Sztuka powieściowa Henry’ego Jamesa, przeł. Joanna Bednarek, „Teksty Drugie” 2016, nr 4, s. 235–242.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marcuse Herbert, Eros i cywilizacja, przeł. Hanna Jankowska, Arnold Pawelski, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Muñoz José Esteban, Jak w niebie. Queerowa sztuka utopijna i wymiar estetyczny, przeł. Jan Burzyński, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2014, nr 5, https://docplayer. pl/27136931-Tytul-jak-w-niebie-queerowa-sztuka-utopijna-i-wymiar-estetyczny-autor-autorzy-jose-esteban-munoz-zrodlo-widok-teorie-i-praktyki-kultury.html (dostęp: 28.09.2018).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pelczar Michalina, Niepokój w dragu: zjawisko drag a impuls normalizacyjny, w: Przebrani w płeć. Zjawisko drag w kulturze, red. Paulina Szkudlarek, Konsola Stowarzyszenie Kobiet, Poznań 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sontag Susan, Notatki o kampie, przeł. Wanda Wertenstein, w: Kamp. Antologia przekładów, red. Przemysław Czapliński, Anna Mizerka, TAiWPN Universitas, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szcześniak Magda, Tkliwe relacje, perwersyjne lektury. Wprowadzenie do teorii Eve Kosofsky Sedgwick, „Didaskalia” 2015, nr 129, s. 15–23.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Teatr płci. Eseje z socjologii gender, red. Małgorzata Bieńkowska-Ptasznik, Jacek Kochanowski, Wydawnictwo Wschód–Zachód, Łódź 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##