Theoros Lem. Gry (w) teorii

Article Sidebar

pdf
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.7.9
Słowa kluczowe:
game, order, fortuity, theory, nature, culture gra, ład, przypadek, teoria, natura, kultura

Main Article Content

Artur Żywiołek
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
https://orcid.org/0000-0002-6904-5608

Abstrakt

W artykule podjęta została próba charakterystyki teoretycznoliterackich i kulturologicznych poglądów Stanisława Lema. Do podstawowych składników światopoglądu autora Filozofii przypadku należy kategoria „gry”, określająca z jednej strony to, co przypadkowe (losowe), z drugiej jednak strony „gra” wyznacza szeroki kontekst filozoficzny odnoszący się do pytań o celowość (teleologiczność) Natury i reguły, którym podlega kulturogeneza. Pewne analogie do probabilistycznej koncepcji gry dostrzec można na kartach Prawdy i metody Hansa-Georga Gadamera, który odnajduje podobieństwo „gry” do „ruchu przyrody”. Według Gadamera Natura jest swoistym wzorcem „sztuki-gry”. Z kolei zdaniem Stanisława Lema kultura jest „urządzeniem przeciwlosowym”, odpowiedzią człowieka na nieznane w pełni prawa/reguły Natury.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Żywiołek, Artur. 2019. „Theoros Lem. Gry (w) Teorii”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 7 (grudzień):123-36. https://doi.org/10.24917/23534583.7.9.
Numer
Tom 7 (2019): Retoryczność (w) teorii. Teatr i Kosmos jako metafory w dyskursie literaturoznawczym
Dział
Studia i szkice

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Artur Żywiołek - Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

Doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Humanistyczno--Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na problematyce przełomów kulturowych, estetyce modernizmu oraz intelektualnej historii Polski i Europy. Opublikował między innymi: Prze-pisane i za-pisane. Wybrane problemy współczesnej literatury polskiej (2005, wspólnie z Agnieszką Czajkowską), Mesjański logos Europy. Mariana Zdziechowskiego i Stanisława Brzozowskiego dyskursy o kulturze Zachodu (2012), Muzyka w czasach ponowoczesnych (2013, wspólnie z Adamem Regiewiczem i Joanną Warońską), Polityczność mediów (2015, wspólnie z Adamem Regiewiczem, Bogusławą Bodzioch-Bryłą i Grażyną Pietruszewską-Kobielą). Współredaktor tomów zbiorowych: Romantyczne repetycje i powroty (2010), Kulturowe paradygmaty końca: studia komparatystyczne (2012), Milczenie: antropologia – hermeneutyka (2014), Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic): studia komparatystyczne (2015), Szkiełko i oko: humanistyka w dialogu z fizyką (2017).

Bibliografia

Balcerzan Edward, „Sprzecznościowa” koncepcja literackości, „Przestrzenie Teorii” 2002,nr 1, s. 11–24.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Caillois Roger, Żywioł i ład, przeł. Anna Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gadamer Hans-Georg, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. Bogdan Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gajewska Agnieszka, Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Huizinga Johan, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. Maria Kurecka, Witold Wirpsza, Czytelnik, Warszawa 1985.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Jarzębski Jerzy, Gra w Gombrowicza, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Korwin-Piotrowska Dorota, Białe znaki. Milczenie w strukturze i znaczeniu utworów narracyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lem Stanisław, Filozofia przypadku. Literatura w świetle empirii, t. 1–2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1988.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lem Stanisław, Głos Pana, w: tegoż, Dzieła, t. 4, Warszawa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lem Stanisław, Mój pogląd na literaturę. Rozprawy i szkice, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2009.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Lem Stanisław, Przypadek i ład, www.solaris.lem.pl/home/biografia/przypadek-i-lad (dostęp: 21.10.2017).
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Michera Wojciech, O weterologii Stanisława Lema, „Teksty Drugie” 2007, nr 6, s. 147–165.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Okołowski Paweł, Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Scruton Roger, Przewodnik po kulturze nowoczesnej dla inteligentnych, przeł. Jerzy Prokopiuk, Jan Przybył, Wydawnictwo Thesaurus, Łódź – Wrocław 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sławiński Janusz, Prace wybrane, t. 3, Teksty i teksty, TAiWPN Universitas, Kraków 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wasilewski Andrzej, Teoria literatury Stanisława Lema, Wydawnictwo Forma, Szczecin- -Bezrzecze 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Wittgenstein Ludwig, Dociekania filozoficzne, przeł., wstępem poprzedził i przypisami opatrzył Bogusław Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##