Кемеровская школа теоретической поэтики

Main Article Content

Jelena Kozmina

Abstrakt

Kemerowska szkoła poetyki teoretycznej uformowała się w latach siedemdziesiątych XX wieku. To w zachodniosyberyjskim, górniczym mieście Kemerowo, oddalonym ponad trzy i pół tysiąca kilometrów od Moskwy, odrodziły się tradycje poetyki teoretycznej i historycznej, od lat trzydziestych praktycznie zakazanej w Związku Radzieckim. Pierwsze próby ożywienia poetyki miały miejsce w latach sześćdziesiątych w pracach Jurija Łotmana i Michaiła Bachtina, ale już w następnej dekadzie centrum rozwoju poetyki stał się Uniwersytet w Kemerowie. Liderem szkoły został Natan Tamarczenko, kierujący wówczas Katedrą Teorii i Literatury Powszechnej, wokół której zgromadził się zespół młodych badaczy, wśród nich tak cenieni dziś literaturoznawcy, jak Walerij Tiupa, Siergiej Ławliński, Michaił Darwin. W latach dziewięćdziesiątych, w związku z przeniesieniem się Tamarczenki, Tiupy i Ławlińskiego do Moskwy, główną „siedzibą” szkoły stał się Rosyjski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny i tak jest do dziś, przy czym idee wymienionych badaczy kontynuują także ich uczniowie i współpracownicy z różnych rosyjskich (i nie tylko) ośrodków naukowych. Artykuł prezentuje - „przefiltrowane” przez myśl Bachtinowską - instrumentarium pojęciowe wypracowane przez reprezentantów kemerowskiej szkoły poetyki teoretycznej i zwraca uwagę na jej najważniejsze osiągnięcia w zakresie analizy estetycznej dzieła literackiego pojmowanego jako całość artystyczna. Fakt, że tak elementarne pojęcie jak analiza dzieła literackiego jest problematyczne, może zadziwiać, ale w radzieckim literaturoznawstwie tak właśnie było. Wystarczy wspomnieć, że w uniwersyteckich programach nauczania nie było takich przedmiotów, jak „Analiza tekstu artystycznego”, i pojawiły się one najpierw na uczelniach prowincjonalnych, w Iżewsku (Udmurcja), w Twerze, w Doniecku i właśnie w Kemerowie, a dopiero później w najważniejszych ośrodkach akademickich.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Kozmina, Jelena. 2019. „Кемеровская школа теоретической поэтики”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 7 (grudzień):65-74. https://doi.org/10.24917/23534583.7.6.
Dział
Studia i szkice
Biogram autora

Jelena Kozmina - Uralski Uniwersytet Federalny w Jekaterynburgu

dr hab., profesor Uralskiego Uniwersytetu Federalnego w Jekaterynburgu, uczennica prof. Natana Tamarczenki. Jej zainteresowania naukowe obejmują poetykę teoretyczną i historyczną, teorię i historię gatunków literackich, badania Michaiła Bachtina i ich recepcję. Autorka monografii: Поэтика романа-антиутопии: на материале русской литературы ХХ века (2012), Фантастический авантюрно-исторический роман: поэтика жанра (2017).

Bibliografia

Awierincew Siergiej, Filologija, w: Litieraturnyj encykłopiediczeskij slowar’, red. Wadim Michajłowicz Kożewnikow, Piotr Aleksiejewicz Nikolajew, Sowietskaja Encyklopedija, Moskwa 1987.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Brojtman Samson, Intuicya celogo (o stile naucznych rabot N.D. Tamapczenko), w: Litieraturnyj tiekst: problemy i mietody issledowanija, wyd. 6, Aspiekty tieorieticzeskoj poetiki. K 60-letiju Natana Dawidowicza Tamarczenko, red. Walerij Igoriewicz Tiupa, Igor’ Władimirowicz Fomienko, Twierskoj gosudarstwiennyj uniwiersitiet, Moskwa–Twer’ 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Griszkowiec Jewgienij, Tieatr otczajanija. Otczajannyj tieatr, Kolibri, Sankt-Pietierburg 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ławlinskij Siergiej, Tiechnologija litieraturnogo obrazowanija: kommunikatiwnodiejatiel’nostnyj podchod, Progriess-Tradicyja, Infra-M, Moskwa 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pierwozwanskij Anatolij, Objektiwnyje priznaki naucznoj szkoły, „Uprawlenije bołszymi sistiemami”, 2013, wyd. 44, s. 496–502.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Poetika „Doktora Żywago” w narratologiczeskom procztienii, red. Walerij Igoriewicz Tiupa, Intrada, Moskwa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Smirnow Igor’, Olitieraturiennoje wriemia. (Gipo)tieorija litieraturnych żanrow, Izdatielstwo Russkoj Christianskoj gumanitarnoj akademii, Sankt-Pietierburg 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, „Filolog-litieraturowied” – eto…, „Put’ w nauku” 1976, nr 9.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Analiz chudożestwiennogo tieksta (epiczeskaja proza), Academia, Moskwa 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Kakoj imienno iz „tradicyonnych mietodow litieraturowiedczeskogo analiza” możno sczitat’ wpolnie produktiwnym dla szkoły?, w: Analiz litieraturnogo proizwiedienija w sistiemie filologiczeskogo obrazowanija, red. Naum Łazariewicz Lejderman, Łosiewa Lidija Iwanowna, AMB, Jekatierinburg 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Poetika, w: Poetika: słowar’ aktualnych tierminow i poniatij, red. Natan Dawidowicz Tamarczenko, Intrada, Moskwa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Russkij klassiczeskij roman XIX wieka. Problemy poetiki i tipologii, RGGU, Moskwa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Strielcowa Ludmiła, Barannik Olga, Programma po litieraturnomu cztieniju dla czetyriochletniej naczalnoj szkoły, Juwienta, Moskwa 2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Strielcowa Ludmiła, Lawlinskij Siergiej, Magomiedowa Dina, Litieratura. 5–11 klassy, AMB, Jekatierinburg 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tamarczenko Natan, Tieorieticzeskaja poetika: wwiedienije w kurs, RGGU, Moskwa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tieorieticzeskaja poetika: poniatija i opriedielenija, awt.-sost. Natan Dawidowicz Tamarczenko, RGGU, Moskwa 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tieorija litieraturnych żanrow, red. Natan Dawidowicz Tamarczenko, Academia, Moskwa 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tieorija litieratury, red. Natan Dawidowicz Tamarczenko, Academia, Moskwa 2004.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tomaszewskij Boris, Tieorija litieratury. Poetika, Aspiekt Priess, Moskwa 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tiupa Walerij, Analiz proizwiedienija w litieraturowiedienii, w: Litieraturnyj encykłopiediczeskij slowar’, red. Wadim Michajłowicz Kożewnikow, Piotr Aleksiejewicz Nikolajew, Sowietskaja Encyklopedija, Moskwa 1987.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tiupa Walerij, Analiz chudożestwiennogo tieksta, w: Poetika: slowar’ aktualnych tierminow i noniatij, red. Natan Dawidowicz Tamarczenko, Intrada, Moskwa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tiupa Walerij, Analiz chudożestwiennogo tieksta, Academia, Moskwa 2006.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tiupa Walerij, Analitika chudożestwiennogo. Wwiedienije w litieraturowiedczeskij analiz, Łabirint, Moskwa 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Fukson Leonid, Cztienije, Kuzbassvuzizdat, Kiemierowo 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Chaliziew Walentin, Cholikow Aleksiej, Nikandrowa Olga, Russkoje akadiemiczeskoje litieraturowiedienije: istorija i mietodologija (1900–1960-je gody), Niestor-Istorija, Moskwa–Sankt-Pietierburg 2015.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ejchenbaum Boris, O litieraturie, Sowietskij pisatiel, Moskwa 1987.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kozmina Еlena, Osobowość i tradycja. O Natanie Tamarczence, przeł. Anna Skubaczewska- Pniewska „Litteraria Copernicana” 2018, nr 4 (28), s. 175–181.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Skubaczewska-Pniewska Anna, Opowiadam, więc jestem. Narratologia według Walerija Tiupy, w: Walerij Tiupa, Wykłady z nieklasycznej narratologii, „Xenia Toruniensia” XV, red. Anna Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szunikow Wladimir, (Po)bachtinowska szkoła we wspόłczesnej rosyjskiej teorii literatury, przeł. Piotr Fast, „ER(R)GO. Teoria – literatura – kultura” 2015, nr 2 (31), s. 27–37.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##