Homo consumens nad Styksem

Article Sidebar

pdf
Opublikowane: cze 30, 2023
DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.11.5
Słowa kluczowe:
Wisława Szymborska, antropocen, Apokalipsa, kryzys globalny, katastrofa humanitarna Wisława Szymborska, Anthropocene, Apocalypse, global crisis, humanitarian catastrophe

Main Article Content

Piotr Kołodziej
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-3401-254X

Abstrakt

Tekst stanowi swoistą diagnozę świata w dobie „antropocenu”. Przy próbie zrozumienia i opisu rzeczywistości ogarniętej kryzysem (pandemicznym, wojennym, klimatycznym, energetycznym, żywnościowym, migracyjnym…) autor odwołuje się do wielu tekstów literackich (zwłaszcza W. Szymborskiej), fragmentów Biblii, utworów muzycznych, a także rozmaitych opracowań historycznych, socjologicznych, kulturoznawczych, filozoficznych i. in. Zarysowana w ten sposób perspektywa pozwala nie tylko lepiej uwidocznić specyfikę współczesności, ale również zwrócić uwagę na uniwersalność, „długie trwanie” oraz nieuchronność niektórych zjawisk i procesów.     

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Kołodziej, Piotr. 2023. „Homo Consumens Nad Styksem”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica 11 (czerwiec):62-86. https://doi.org/10.24917/23534583.11.5.
Numer
Tom 11 (2023): Języki antropocenu
Dział
Studia i szkice
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej nieograniczonej w czasie - zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.  

POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach Creative Commons Attribution CC-BY 4.0. (uznanie autorstwa). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).

Biogram autora

Piotr Kołodziej - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Piotr Kołodziej – profesor Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, doktor habilitowany nauk humanistycznych, literaturoznawca, dydaktyk, certyfikowany tutor akademicki, redaktor naczelny „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae”, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UP, nauczyciel języka polskiego w VIII Prywatnym Akademickim Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, dokąd zaprasza swoich studentów. Interesuje się głównie interferencjami literatury i sztuk wizualnych (zwłaszcza malarstwa) oraz praktyką i teorią kształcenia (ujęcie antropologiczne), czego efektem jest kilkadziesiąt prac naukowych opublikowanych w kraju i za granicą, w tym m.in. monografie: Czas na obraz (2013), Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą (2018), Literatura grozi myśleniem (2021). Współautor koncepcji edukacji humanistycznej oraz prezentujących ją książek (Pakt dla szkoły, 2011; Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, 2016), programu kształcenia i podręczników do języka polskiego dla ucznia i nauczyciela (To lubię! – szkoły średnie). Współtwórca formacyjnego Teatru Interakcji, antologii dramatów i monografii na ten temat (Szkolny Teatr Interakcji. Od pomysłu do przedstawienia, 2016). Przy współpracy z różnymi instytucjami kulturalnymi i oświatowymi prowadzi w kraju i za granicą (USA, Francja, Węgry, Litwa, Niemcy, Ukraina) zajęcia dla studentów, nauczycieli i licealistów, wykłady otwarte z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa oraz międzynarodowe warsztaty teatralne.

Bibliografia

Bińczyk Ewa, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Braudel Fernand, Historia i trwanie, przeł. Bronisław Geremek, Czytelnik, Warszawa 1999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Camus Albert, Dżuma, przeł. Joanna Guze, Grupa Wydawnicza „Słowo”, Warszawa 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Carlin Dan, Koniec jest zawsze blisko. Apokaliptyczne chwile w historii ludzkości: od epoki brązu do współczesnych pandemii, przeł. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Domosławski Artur, Brazylia. Dlaczego wołowina znalazła się na cenzurowanym, „Polityka”, 25.01.2022, https://www.polityka.pl/ tygodnikpolityka/swiat/2151694,1,brazylia‑dlaczego-wolowina‑znalazla‑sie‑na-cenzurowanym.read [dostęp: 2022/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Domosławski Artur, Wykluczeni, Wielka Litera, Warszawa 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Dragan Andrzej, Kwantechizm 2.0 czyli klatka na ludzi, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ferguson Niall, Fatum. Polityka i katastrofy współczesnego świata, przeł. Wojciech Tyszka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Foer Jonatan Safran, Klimat to my. Ratowanie planety zaczyna się przy śniadaniu, przeł. Andrzej Wojtasik, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Foer Jonatan Safran, Zjadanie zwierząt, przeł. Dominika Dymańska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gostyński Dawid, Zwierzę, czyli oskarżenie. „Tarsjusz” Wisławy Szymborskiej, https://www.zamekczyta.pl/zwierze‑czyli‑oskarzenie‑tarsjusz‑wislawy‑szymborskiej/ [dostęp: 2023/02/04].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gurgul Aleksander, Puszcza amazońska zbliża się do punktu krytycznego, nie będzie w stanie się odradzać, „Gazeta Wyborcza”, 08.03.2022, https://wyborcza.pl/7,177851,28197994,puszcza‑amazonska‑zbliza‑sie‑do‑punktu‑krytycznego‑nie‑bedzie.html [dostęp:
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Harari Yuval Noah, Homo Deus. Krótka historia jutra, przeł. Michał Romanek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Herbert Zbigniew, Pan Cogito, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hickel Jason, Mniej znaczy lepiej. O tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat, przeł. Jerzy Paweł Listwan, Karakter, Kraków 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

https://kjb24.pl/sa-czterej-jezdzcy-apokalipsy/ [dostęp: 2022/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,173952,25860071,nowy‑jork‑czesc‑zmarlych‑na-covid‑19‑grzebana-w‑masowych-grobach.html [dostęp: 2022/10/20].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

https://www.pah.org.pl/jemen/ [dostęp: 2022/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

https://wyborcza.pl/7,177851,28197994,puszcza‑amazonska‑zbliza‑sie‑do‑punktu‑krytycznego-nie-bedzie.html [dostęp: 2022/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kurczab-Redlich Krystyna, Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Margulis Lynn, Symbiotyczna planeta, przeł. Marcin Ryszkiewicz, Wydawnicto CiS, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Marzec Andrzej, Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miłosz Czesław, Wiersze wszystkie, Znak, Kraków 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Muir‑Harmony Teasel, How Apollo 8 Delivered Christmas Eve Peace and Understanding to the World, „Smithsonian Magazine”, https://www.smithsonianmag.com/smithsonian‑institution/how‑apollo‑8‑delivered‑moment‑christmas‑eve‑peace‑and‑understanding‑world-1‑80976431/ [dostęp: 2022/05/15].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań–Warszawa 1982.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Popołudnie Radia Tok FM, prowadzenie Paweł Sulik, Radio Tok FM, 22.03.2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Prus Bolesław, Lalka, t. 1, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Schulz Bruno, Opowiadania, wybór esejów i listów, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Singer Peter, Wyzwolenie zwierząt, przeł. Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2018.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sontag Susan, Widok cudzego cierpienia, przeł. Sławomir Magala, Karakter, Kraków 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sowa Agnieszka, Nawet nie wiesz, co jesz. Niebezpieczne mięso, „Polityka”, 11.03.2022, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/2156995,1,nawet‑nie‑wiesz‑co‑jesz-niebezpieczne‑mieso.read [dostęp: 2022/10/20].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Stawiszyński Tomasz, Co robić przed końcem świata, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2021.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szaj Patryk, Pamiętnik z końca świata (jaki znamy), Wydawnictwo Wolno, Lusowo 2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szymborska Wisława, Chwila / Moment, przeł. Clare Cavanagh, Stanisław Barańczak, Znak, Kraków 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szymborska Wisława, Enough / Wystarczy, przeł. Clare Cavanagh, Wydawnictwo a5, Kraków 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Szymborska Wisława, Wiersze wybrane. Wybór i układ Autorki, Wydawnictwo a5, Kraków 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tokarczuk Olga, Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Winnicki Jędrzej, Cały świat ma problem z żywnością. A to dopiero początek, „Polityka”, 21.06.2022, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2169891,1,caly-swiat‑ma-problem-z-zywnoscia‑a-to-dopiero-poczatek.read [dostęp: 2022/10/22].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Zakrocki Maciej, Plewa Jerzy, Bezpieczeństwo żywnościowe UE, Radio Tok FM, 22.03.2022.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##